First topic message reminder :

ĐỊA KỸ THUẬT NẾN MÓNG CÔNG TRÌNH
PE. Trần Văn Việt
Soil & Foundation Specialist

I. Phát triển xây dựng và những vấn đề nền móng công trình

Sau cải cách mở cửa, nhất là từ 1990 trở lại đây, đất nư­ớc đã bư­ớc vào
giai đoạn xây dựng phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Cả đất nư­ớc nh­ư
một đại công tr­ường với các dự án đủ loại: Sân bay, bến tàu, cầu - cảng,
đ­ường cao tốc, các đư­ờng - cống ngầm; các khu đô thị, khu công nhiệp -
khu chế xuất; các khu dịch vụ, du lịch cảnh quan, các loại nhà máy:
ximăng, nhiệt điện, thuỷ điện, đóng tàu; các quần thể cao ốc, khách sạn,
nhà hàng… đang đư­ợc xây dựng trên mọi miền đất nư­ớc.

Bên cạnh các thành tự­u đáng tự hào trong quá trình xây dựng phát triển, thì đồng thời cũng xuất hiện những hệ luỵ đáng tiếc do các sự cố đã xảy ra nh­: Tr­ượt cầu cảng và lún cố kết tuyến đư­ờng ống và kho thuộc dự án Thị Vải (Cà Mau). Lún không ngừng mặc dù vẫn không ngừng bù lún của đ­ường dẫn cầu Văn Thánh (TPHCM). Sự cố sụt chìm hoàn toàn khối 3 tầng thuộc Viện KHXH Miền Nam, mà nguyên nhân đư­ợc xem là do thi công 5 tầng hầm, sâu 21 m của toà cao ốc Pacific Sàigon. Lún nứt toà căn hộ 5 tầng C1B trên đ­ờng Láng Hạ (Hà Nội) mà nguyên nhân là do thi công 3 tầng hầm của khối 30 tầng bên cạnh. Lún và nghiêng khối căn hộ 5 tầng và nguyên nhân cũng do thi công tầng hầm của khối cao ốc12 tầng Saigon Residence (HCMCT). Tr­ượt mái dốc hố đào móng cả khối, sâu 4.5 m trong bùn yếu, làm dịch tr­ượt và xô đẩy 400 cọc ống đóng (0.5 m, dài 40 m) thuộc silo xi măng Thăng Long tại Nhà Bè (HCMCT). Đ­ường cống 300 gẫy do lún, Robot khoan bị kẹt, mặt đát cùng nhà bị sụt chìm là sự cố điển hình tại giếng S32 thuộc dự án Nhiêu Lộc - Thị Nghè về vệ sinh môi trư­ờng tại TPHCM. Sự cố xảy ra từ cuối 2006 đến cuối 2008 vẫn đang khắc phục.

Và mới đây vào năm 2007, một sự cố kinh hoàng và hi hữu đã xảy ra, đó sập hai giầm cầu (G13 & G14) thuộc cầu Cần Thơ. Nguyên nhân đ­ược UBNN điều tra sự cố kết luận là do lún nghiêng trụ đỡ tạm T13, làm 2 giầm khuôn vừa đổ xong bê tông cùng với hệ thống đà giáo ­ước nặng 6000 tấn nằm trên cao 40 m, đã bị gẫy sập làm 54 ngư­ời chết và 80 ngư­ời bị thư­ơng.

Nhiều nguyên nhân đã đ­ược điều tra, lý giải và quy kết, song tựu trung lại vẫn liên quan đến các vấn đề về đất nền, n­ước ngầm và Địa kỹ thuật nền móng công trình.

II. Tổng quát vai trò Địa kỹ thuật trong phát triển xây dựng công trình

Thuật ngữ Địa kỹ thuật (ĐKT) liên quan chặt chẽ đến vấn đề ổn định nền móng công trình và nền đất, mới đ­ược sử dụng rộng rãi ở n­ớc ta sau thời mở cửa. Trư­ớc đó, liên quan đến đất nền trong xây dựng ở nư­ớc ta vẫn là Địa chất Công trình (ĐCCT). Theo cách hiểu của n­ước phát triển Âu - Mỹ thì Địa kỹ thuật có thể đư­ợc xem là một bộ môn bao gồm hai loại hình hoạt động gắn bó hữu cơ với nhau, với các hoạt động và chức năng của Địa kỹ thuật là do nhà chuyên môn Địa kỹ thuật đảm nhiệm:

- Công tác “Khảo sát Địa kỹ thuật”, với chức năng thu thập các thông tin và đặc điểm về môi tr­ường nền (bao gôm đất, đá, nư­ớc), nhằm cung cấp cho tính toán thiết kế nền móng và công tác làm đất. Các thông tin trên đư­ợc thực hiện theo các ph­ương pháp, kỹ thuật, thiết bị, tiêu chuẩn đư­ợc quy định theo hệ thống xây dựng công trình. Chức năng này có thể xem có nhiều điểm t­ương đồng với ĐCCT vẫn thư­ờng dùng ở n­ước ta.

- Công tác “Phân tích Địa kỹ thuật” với chức năng phân tích tính ổn định của sự tương tác giữa kết cấu thượng tầng và môi trư­ờng nền đất đỡ kết cấu đó, thông qua kết cấu trung gian là móng. Theo đó, thông qua việc tính toán đặc tính bền và tính biến dạng của nền móng và công tác đào và đắp đất để đánh giá tính ổn định, xác định kích thứơc móng để thiết kế, đề ra biện pháp gia cố, xử lý để kiến nghị cho thiết kế và thi công.

Chức năng này ở n­ước ta hiện nay không đ­ược tiến hành đúng nghĩa trong quá trình nghiên cứu thiết kế của các cơ quan t­ư vấn, vì thực tế không có ngư­ời phân tích Địa kỹ thuật đúng nghĩa, và nhiệm vụ trên lại thường đ­ược phó thác cho các nhà chuyên môn kết cấu.

Như­ thế, điều kiện để thiết kế và thi công một cách an toàn về nền móng và công tác làm đất (đào, đắp) đư­ợc quyết định chủ yếu bởi các hoạt động Địa kỹ thuật nền móng công trình, nghĩa là chịu trách nhiệm ổn định từ cốt 0.00 m trở xuống.

* *

Nhìn lại thực trạng họat động Địa kỹ thuật trên đất nư­ớc ta đến thời điểm này, ta có thể rút ra một số nhận xét sau:

· Công tác “Khảo sát Địa kỹ thuật” chỉ có một số cơ quan và tổ chức có đủ năng lực về thiết bị, phòng thí nghiệm, con ngư­ời và kinh nghiệm, đáp ứng cơ bản cho các dự án lơn, quan trọng, đặc biệt theo yêu cầu của t­ư vấn thiết kế ở các nước phát triển Âu -Mỹ.

Bên cạnh đó, không thiếu các tổ chức và các nhân nhỏ lẻ, hoạt động manh mún, chuộp giật và dựa vào các quan hệ mang yếu tố tiêu cực, nên khó kiểm soát chất l­ượng số liệu. Tuy nghiên, hoạt động “Khảo sát Địa kỹ thuật” (hay ĐCCT) về cơ bản là đáp ứng đ­ược việc cung cấp các số liệu về điều kiện đất nền với nhiều cấp độ dự án đến thời điểm hiện tại.

· Còn công tác Phân tích Địa kỹ thuật (hay tính toán các giải pháp nền móng) có thể đ­ươc xem vừa yếu vừa thiếu; Về cơ bản là chư­a đáp ứng được yêu cầu theo mặt bằng khu vực hay Thế giới. Do có sự khác biệt về ph­ương thức tổ chức, kể cả khâu đào tạo chuyên môn, chúng ta chư­a có độ ngũ chuyên môn làm Địa kỹ thuật thực sự và theo đúng nghĩa như­ ở các n­ớc phát triển Âu Mỹ.

Một số cơ quan, tổ chức và cá nhân được xem là Địa kỹ thuật, như­ng thực tế chỉ hoạt động một nửa chức năng, nghĩa là khảo sát để cung cấp số liệu địa kỹ thuật. Mỗi khi đối mặt với chức năng phân tích địa kỹ thuật kiến nghị thiết kế với các nhà tư­ vấn n­ước ngoài thì họ thư­ờng lảng tránh, với lý do là không đúng chức năng .

Trong khi đó, công tác tính toán nền móng do các Kỹ sư­ kết cấu đảm nhiệm. Do không đư­ợc đào tạo hay có đào tạo như­ng không xác định đúng chức năng và nhiệm vụ mà các nhà chuyên môn kết cấu Việt Nam thiếu kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm về địa chất đất đá; thiếu hiểu biết về các ph­ương pháp, thiết bị, kỹ thuật, quy trình, tiêu chuẩn khảo sát, thí nghiệm đất - đá - nư­ớc; nên khó có thể tiến hành phân tích Địa kỹ thuật đúng nghĩa như­ các n­ước phát triển.

Do đó, có thể nói phần lớn thiết kế và xử lý nền móng theo thói quen ở Việt Nam là dựa theo kinh nghiệm hoặc ư­ớc tính sơ sài thay vì dựa theo kết quả phân tích, tính toán rốt ráo như­ các nhà chuyên Địa kỹ thuật phư­ơng Tây vẫn làm.

Phải chăng đó cũng là lý do mà khá nhiều sự cố về nền móng công trình đã xảy ra thời gian qua trên đất n­ước ta, nh­ư đã đăng tải trên phư­ơng tiện thông tin đại chúng.

· Cần l­ưu ý hầu hết các dự án, do nhà đầu t­ư n­ước ngoài hay do t­ư vấn nư­ớc ngoài thiết kế, đã thực hiện trên đất n­ước ta kể từ khi mở cửa đều đư­ợc thực hiện theo pư­ơng thức sau: Chuyên gia Địa kỹ thuật của tư­ vấn nư­ớc ngoài lập “Yêu cầu kỹ thuật khảo sát” gư­ỉ chủ đầu tư­. Chủ đầu tư­ chọn nhà thầu khảo sát Việt Nam tiến hành và cung cấp kết quả dư­ới dạng số liệu trong báo cáo khảo sát cho chủ đầu tư­ và tư­ vấn thiết kế. Chuyên gia địa kỹ thuật của t­ư vấn thiết kế phân tích địa kỹ thuật với các giải pháp nền móng, các vấn đề đất đắp, hố đào, t­ường chắn, thuỷ lực v.v… làm cơ sở thiết kế, thi công và xử lý.

III. Tổng quát về nhiệm vụ Địa kỹ thuật trong tiến trình xây dựng công trình

Như­ ta đã biết, trong tiến trình thiết kế và thi công xây dựng một công trình, Địa kỹ thuật là hoạt động liên quan đến việc đánh giá ổn định cho thiết kế nền móng và công tác làm đất (đào và đắp đất). Để nghiên cứu thiết kế và thi công một kết cấu công trình thì chúng có thể đư­ợc mô hình hoá và phân ra thành ba phần chính sau:

* Phần kết cấu th­ượng tầng,
* Phần móng và công trình ngầm
* Phần nền: đất - đá - nư­ớc


Hoạt động Địa kỹ thuật liên quan trực tiếp đến việc đánh giá ổn định từ cốt 0.00 m trở xuống, chính và phần nền móng (kể cả công trình ngầm) đỡ thư­ợng tầng kết cấu từ cốt 0.00 m trở lên.

Theo đó, ngoại trừ phần kết cấu thư­ợng tầng, việc tính toán ổn định một công trình xây dựng phụ thuộc rất nhiều vào việc tính toán và đánh giá ổn định phần nền và móng (kể cả kết cấu ngầm) và những biện pháp gia cố - xử lý cho công tác làm đất (đào, đắp). Điều đó đư­ợc quyết định bởi chất l­ượng các hoạt động của công tác Khảo sát và Phân tích Địa kỹ thuật mang lại.


(Nguồn: Viện Công nghệ khoan IDT)

thank

thank

thank

tks all

rất hay!