Được tổ chức hàng năm vào ngày 22 tháng 3, Ngày nước thế giới là một sự kiện quốc tế được tổ chức nhằm thu hút sự chú ý người dân trên khắp trái đất thấy được tầm quan trọng của nguồn nước sạch và góp phần tăng cường quản lý bền vững nguồn tài nguyên quý giá này.

Hằng năm, Ngày nước Thế giới sẽ chọn ra một chủ đề khác nhau để phản ánh những khía cạnh khác nhau về nguồn nước sạch và chủ đề của năm 2011 là “Nước cho các thành phố” và thành phố Cape Town, Nam phi sẽ đứng ra tổ chức sự kiện này

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại mà dân số thế giới sống tại các thành phố lớn hơn bao giờ hết: gần 3.3 tỷ người…và diện tích đất đô thị vẫn không ngừng gia tăng, kéo theo đó ra rất nhiều vấn đề và thách thức đặt ra đối với nguồn nước sạch và điều kiện vệ sinh an toàn. Điều đáng lưu ý, 38% sự tăng trưởng là do sự bùng nổ của các khu nhà ổ chuột do làn sóng di dân từ nông thôn sang thành thị, cùng lúc đó dân số thành phố cũng tăng nhanh hơn khả năng đáp ứng của hệ thống cơ sở hạ tầng.

Mục tiêu của Ngày nước thế giới 2011 là tập trung sự chú ý của quốc tế vào các tác động của sự tăng trưởng ngày càng cao của dân số thành thị, quá trình công nghiệp hóa và các bất ổn do biến đổi khí hậu, thảm họa thiên nhiên, và các tranh chấp về hệ thống cấp nước đô thị.




Với chủ đề của năm nay, Nước cho các thành phố: ứng phó với thách thức từ đô thị, nhằm hướng tới mục tiêu chỉ ra và khuyến khích chính phủ, các tổ chức, cộng đồng và các cá nhân trên thế giới chủ động tham gia vào xác định các vấn đề đặt ra đối với công tác quản lý nguồn nước đô thị.

Mỗi năm, Ngày Nước Thế giới lại nêu bật một khía cạnh cụ thể về nước ngọt. Chủ đề của Ngày Nước Thế giới các năm như sau:
2011 - Nước cho các thành phố
2010 - Nước sạch cho một thế giới khỏe mạnh
2009 - Chia sẻ nguồn nước, Chia sẻ cơ hội
2008 - Năm Quốc tế về Vệ sinh
2007 - Đối phó với tình trạnh khan hiếm nước
2006 - Nước và Văn hóa
2005 - Nước cho cuộc sống 2005 - 2015
2004 - Nước và thiên tai
2003 - Nước cho tương lai
2002 - Nước để phát triển
2001 - Nước và sức khỏe
2000 - Nước cho thế kỷ 21
1999 - Mọi người đều ở “hạ lưu”
1998 - Nước ngầm - nguồn tài nguyên vô hình
1997 - Nước trên thế giới liệu có đủ?
1996 - Nước cho các thành phố đang khát
1995 - Nước và Phụ nữ
1994 - Chăm sóc tài nguyên nước là trách nhiệm của mọi người

Theo nguồn tin của Bộ Tài Nguyên và Môi Trường-Cục quản lý Tài Nguyên Nước

Ngày 22 tháng 3 tới, Bộ Tài nguyên-Môi trường sẽ tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Nước thế giới trên quy mô toàn quốc trong đó có các hoạt động chủ chốt thực hiện tại Hà Nội và Ninh Thuận. Các hoạt động nhằm mục đích tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc sử dụng hợp lý tài nguyên nước.

Đó là nội dung chính của buổi họp báo do Bộ TN-MT tổ chức chiều 10/3 tại Hà Nội thông báo các hoạt động hưởng ứng ngày "Nước thế giới"

Chủ đề của Ngày Nước thế giới năm 2011 là: “Nước cho phát triển đô thị”. Mục tiêu của Ngày Nước thế giới năm nay nhằm tập trung sự chú ý của quốc tế vào các thách thức và sức ép ngày càng gia tăng tới nguồn nước từ quá trình đô thị hóa phát triển công nghiệp, những bất ổn do biến đổi khí hậu, thiên tai và các mâu thuẫn, thậm chí tranh chấp giữa các đối tượng sử dụng nước ở đô thị.

Trên thế giới, dự báo trong vòng hai thập kỉ tới, gần 60% dân số thế giới- khoảng 5 tỷ người sẽ trở thành cư dân dô thị. Tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh nhất tại các nước đang phát triển, nơi mà cứ mỗi tháng lại có thêm 5 triệu người đến sinh sống tại các đô thị.

Trong thập kỉ tiếp theo, 95% tăng trưởng dân số đô thị sẽ tập trung ở các nước đang phát triển. Có thể thấy, lần đầu tiên trong lịch sử loài người, dân số sinh sống tại các đô thị trên toàn thế giới đã đạt đến con số kỉ lục: 3,3 tỷ người. Quá trình đô thị hóa vẫn không ngừng phát triển tại hầu hết các quốc gia trong khi nước cho phát triển đô thị chưa được quan tâm đúng mức. Nhu cầu cấp thoát nước cho các đô thị đã trở thành vấn đề cấp thiết do nguồn nước bị suy giảm, mực nước sông hạ thấp, nhiều hồ, ao, kênh, mương bị san lấp...

Tại Việt Nam, sự gia tăng dân số dẫn đến nhu cầu nước tăng. Cụ thể là: Năm 2010 dân số Hà Nội đạt 6 đến 7 triệu, thành phố Hồ Chí Minh 7 đến 8 triệu, lượng nước sử dụng tăng lên 120 thậm chí 200 đến 250 lít/ngày. Tốc độ đô thị hóa nhanh dẫn đến tình trạng suy thoái nguồn nước dưới đất do các hoạt động khoan thăm dò, khảo sát, xây dựng công trình, san lấp ao hồ, gia tăng chất thải ô nhiễm, thiếu đất quy hoạch các khu vực phòng hộ vệ sinh... Trong khi đó, vấn đề quy hoạch đô thị, quy hoạch phát triển kinh tế xã hội chưa có sự lồng ghép với quy hoạch bảo vệ tài nguyên nước.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Thái Lai cho biết: “Việt Nam chúng ta nằm ở hạ lưu các nguồn nước lớn và 2/3 nguồn nước của Việt Nam nằm ở nước ngoài. Các nước ở thượng du đang gia tăng sử dụng nước nên lượng nước về Việt Nam ngày một khan hiếm đi. Dân số chúng ta gia tăng, hoạt động sản xuất của chúng ta gia tăng dẫn đến nhu cầu nước tăng lên rất nhiều. Nếu chúng ta không có ý thức sử dụng nước một cách tiết kiệm thì chắc chắn rằng chúng ta sẽ phải đương đầu với thiếu nước trong tương lai. Đã đến lúc chúng ta phải đặt vấn đề cần đảm bảo vấn đề an ninh nguồn nước trong tương lai”.

Thông điệp mà Bộ Tài nguyên Môi trường cũng như Liên Hiệp Quốc muốn chuyển tải tới các quốc gia cũng như cộng đồng dân cư là trong việc phát triển đô thị phải chú ý lồng ghép đến yếu tố tài nguyên nước trong quá trình đô thị hóa. Có nghĩa là phải chú ý đến khả năng của nguồn nước đáp úng các hoạt động sinh hoạt của đô thị, đồng thời phải bảo vệ tài nguyên quý giá này.

(Nguồn: Cục quản lý tài nguyên nước)

Những hoạt động kỷ niệm Ngày Nước thế giới (22/3) với chủ đề “Nước cho phát triển đô thị” sẽ diễn ra tại TP Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận

Chiều 10/3, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức họp báo thông tin các hoạt động Ngày Nước thế giới năm 2011.

Chủ đề của Ngày Nước thế giới năm nay thu hút sự chú ý của quốc tế vào các thách thức, sức ép ngày càng gia tăng tới nguồn nước từ quá trình đô thị hóa, phát triển công nghiệp, những bất ổn do biến đổi khí hậu, thiên tai, các mâu thuẫn giữa các đối tượng sử dụng nước ở đô thị.

Với chủ đề này, LHQ muốn khuyến khích các chính phủ, tổ chức, cộng đồng và cá nhân chủ động tham gia giải quyết các thách thức đối với công tác quản lý tài nguyên nước trong bối cảnh đô thị hóa.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Thái Lai, nguyên nhân dẫn đến sự suy thoái tài nguyên nước tại các đô thị của Việt Nam là do sự gia tăng dân số, dẫn đến nhu cầu nước tăng; tốc độ đô thị hóa nhanh dẫn đến tình trạng suy thoái nguồn nước dưới đất.

Đồng thời, nhận thức về trách nhiệm bảo vệ tài nguyên nước nói chung, tài nguyên nước dưới đất nói riêng của các cấp chính quyền và cộng đồng còn thấp. Quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, quy hoạch đô thị... chưa có sự lồng ghép quy hoạch bảo vệ tài nguyên nước, chưa hình thành ý thức tiết kiệm nước.

Hưởng ứng Ngày Nước thế giới năm 2011, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với UBND tỉnh Ninh Thuận tổ chức lễ mít tinh vào ngày 22/3 tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm.

Ngoài ra, còn có các hoạt động như hội thảo, tọa đàm, về quản lý tổng hợp tài nguyên nước, cấp – thoát nước đô thị; phát sóng các bộ phim tài liệu về tài nguyên nước trên truyền hình; ra quân khơi thông dòng chảy tại các ao hồ; triển lãm về tài nguyên nước…

Nguồn: Cục quản lý tài nguyên nước

Hưởng ứng ngày nước thế giới các member trong diễn đàn cũng như các khách ghé thăm hãy chung tay tiết kiệm nước.
Và nhất là khuyến khích đưa ra các ý tưởng tìm kiếm, làm sạch và tiết kiệm nguồn nước nha.
Vì nước cho toàn nhân loại, vì ngành địa chấy thủy văn, hãy luôn đóng góp tích cực nha hỡi các member.

Các hoạt động quốc gia kỷ niệm Ngày Nước thế giới 22/3/2011:

Hội thảo khoa học Nước cho phát triển đô thị: Diễn ra tại Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận ngày 21/3/2011. Nội dung thảo luận của hội thảo tập trung vào những vấn đề như lồng ghép quản lý tổng hợp tài nguyên nước trong quy hoạch phát triển đô thị hóa, cấp - thoát nước đô thị, tác động của biến đổi khí hậu đối với tài nguyên nước, các giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh của nước, chia sẻ kinh nghiệm truyền thống và áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong thu trữ nước, đề xuất những giải pháp nâng cao nhận thức cộng đồng trong quản lý, bảo vệ, khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên nước, những vấn đề về tài nguyên nước tại Ninh Thuận - một trong những địa phương có lượng mưa trung bình năm thấp nhất cả nước...

Triển lãm về tài nguyên nước: Triễn lãm sẽ diễn ra từ ngày 21-22/3/2011 tại Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Triển lãm trưng bày, giới thiệu hơn 100 tác phẩm gồm nhièu thể loại như: tranh vẽ, thơ văn và tài liệu liên quan đến tài nguyên nước với sự tham gia của Cục Quản lý Tài nguyên nước, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Ninh Thuận, Chi hội nghệ sĩ nhiếp ảnh Ninh Thuận và một số nhà văn, nghệ sĩ khác. Thông qua các tác phẩm nghệ thuật, triển lãm muốn thu hút, quảng bá người xem, từ đó nếu bật lên hình ảnh tài nguyên nước Việt Nam tươi đẹp, luôn cần được trân trọng giữ gìn, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, khi mà nguồn tài nguyên này đang đứng trước nhiều nguy cơ bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm chủ yếu do tác động của con người.

Đêm giao lưu văn nghệ Dòng sông quê hương: từ 18h -21h ngày 21/3/2011 tại Trung tâm Văn hóa tỉnh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, với sự thạm dự của các vị khách mời và hơn 1.000 đoàn viên thanh niên tỉnh Ninh Thuận. Đêm giao lưu sẽ mang đến cho người xem những điệu múa Chăm nổi tiếng của người dân Ninh Thuận như “Gốm thắm tình người”, “Bến nước tình yêu”,… , tổ chức cuộc thi hùng biện “Nước cho phát triển đo thi” do khối học sinh THCS trình bày và các tiểu phẩm hài liên quan đến chủ đề Ngày Nước thế giới năm 2011.

Lễ mít tinh quốc gia Ngày Nước thế giới 22/3/2011 tại Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Tham dự sự kiện quan trọng này có Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cục Quản lý Tài nguyên nước và các đơn vị thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, đại diện các bộ, ban, ngành đoàn thể trung ương, các đại sứ quán, tổ chức quốc tế. Sau Lễ mít tinh sẽ diễn ra các hoạt động như diễu hành lực lượng, đạp xe tuyên truyền về nước, khơi thồng dòng chảy, làm sạch nguồn nước...

Hi tại sao lại tổ chức tại mỗi Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận>. Ngoài Bắc ko thấy có trương trình kế hoạch tổ chức gì nhỉ.

Tây nguyên hạn nặng

Liên tục trong những tháng qua, nhiều khu vực tại các tỉnh Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, Đắk Nông... hoàn toàn không có mưa, khiến mùa khô ở Tây nguyên trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết.

Chưa bước vào cao điểm mùa khô nhưng tình trạng thiếu nước và hạn hán cục bộ đã xảy ra ở các tỉnh Tây nguyên. Liên tục nhiều tháng qua, nhiều khu vực tại các tỉnh Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk và Đắk Nông không có mưa khiến mùa khô trở nên khốc liệt hơn.

Ông Phạm Vũ Tuấn, trưởng phòng dự báo Đài Khí tượng thủy văn khu vực Tây nguyên (đặt tại TP Pleiku), nhận định: mùa khô năm nay có thể diễn biến phức tạp hơn do lượng mưa trung bình năm của năm 2010 thấp.

Cũng theo ông Tuấn, trong vài tuần qua một số địa phương tại các tỉnh Tây nguyên như M’Đrắk (Đắk Lắk), TP Kon Tum, một số huyện của tỉnh Lâm Đồng xuất hiện mưa dông, có nơi lượng mưa đo được đạt mức 20mm nhưng chưa thấm tháp vào đâu so với tình hình khô hạn hiện tại.

Đang là cao điểm mùa tưới cà phê, mưa nhỏ khiến nhiều chủ trang trại cà phê phải “tưới đuổi” để đủ lượng nước cho hoa cà phê đậu quả.


Tại thôn 3, xã Ea Trul (Krông Bông, Đắk Lắk), những cánh đồng lúa mới chỉ cao tầm một gang tay đã chết khô dưới nắng. Người dân bất đắc dĩ phải ra đồng thu hoạch sớm số diện tích lúa này về làm thức ăn cho trâu bò.

Bà Lê Thị Mậu, người dân thôn 3, cho biết hiện tại gần 13ha trên cánh đồng tại thôn 3 đều mất trắng vì hạn hán, nhiều tháng nay không mưa nên các đập thủy lợi phía trên cao cũng ít nước hẳn.

200 giếng nước sinh hoạt khô cạn

Ông Trần Văn Hữu, phó chủ tịch UBND xã Sa Bình (huyện Sa Thầy, Kon Tum), cho biết nắng hạn đã khiến 220 giếng nước của người dân trong xã bị cạn kiệt, nhiều tuần nay họ phải san sẻ cho nhau từng xô nước để dùng.

Tại cánh đồng xã Ea Trul, hồ thủy lợi Ea Duê với dung tích chứa khá lớn là nơi cung cấp nguồn nước chính cho các cánh đồng phía dưới nhưng hiện tại mực nước đã xuống rất thấp.

Người đàn ông được giao nhiệm vụ quản lý hồ Ea Duê cho biết do lượng nước xuống thấp nên giờ đây phải ưu tiên tưới những diện tích lúa còn có khả năng thu hoạch được, số diện tích đã trổ bông hoặc ở xa, đã khô héo thì đành chịu mất trắng.

Tình trạng hạn hán cũng xảy ra khá nghiêm trọng tại huyện Lắk (Đắk Lắk). Cánh đồng rộng hàng trăm hecta trên đường vào trung tâm huyện Lắk mấy tháng qua bị bỏ hoang hóa do không có nước tưới. Một số người dân tiếc đất bỏ hoang đã ra cày bừa để gieo cấy nhưng giờ đây lúa cũng chết khô.

Tại các huyện Cư Kuin, Cư M’Gar... nông dân đang túc trực để tưới cà phê. Anh Trương Công Huyền (tổ dân phố 9, TP Buôn Ma Thuột), cho biết dù mới tưới được hai đợt nhưng hiện tại hồ chứa nước tự nhiên của một nhóm người dân trồng cà phê tại thôn 9 đã gần cạn.

Tại xã Ea Tul (huyện Cư M’Gar, Đắk Lắk), hầu hết gia đình đang phải túc trực, bỏ thời gian và chi phí đào giếng do các giếng tưới đã cạn kiệt.

Anh Y Ka, chủ trang trại cà phê tại buôn Tul, xã Ea Tul, cho biết những năm trước giếng nước sâu 25m đặt trong rẫy cà phê của anh không lúc nào cạn nhưng năm nay phải đào thêm giếng mới. Giếng cũ phải túc trực chờ nước để tưới, cứ đợi khoảng ba giờ thì mở máy hút nước lên một lần, mỗi lần như vậy chỉ tưới được khoảng 30 phút là giếng lại cạn.

Tại tỉnh Kon Tum, hạn hán làm nhiều hệ thống sông suối và ao hồ cạn kiệt nước. Các cánh đồng lúa mới chỉ cao nửa gang tay ở TP Kon Tum, huyện Sa Thầy... chết khô vì hạn. Trên các thửa ruộng này, những vết nứt nẻ chân chim hiện ra dày đặc.

Ông A Ngấu (người dân thôn Plei Klack, xã Ngọc Bay, TP Kon Tum) nói nhiều tuần qua ông và một số người trực ở trạm bơm để hút nước cứu lúa cánh đồng phía dưới nhưng giờ đây hồ đã cạn kiệt, trong khi nắng hạn tiếp tục kéo dài khiến nguồn nước được bơm lên không thấm vào đâu. Hồ cạn, ông và con rể cùng nhau xuống vây lưới bắt cá.

Đào giếng cứu cà phê

Những ngày đi dọc các huyện đang chịu hạn nặng tại tỉnh Gia Lai, đến đâu cũng bắt gặp cảnh người dân chạy xe công nông chở theo máy tời, những đống vòi hút chất thành từng cuộn lớn để đi cứu cà phê. Tại xã Ia Tiêm (huyện Chư Sê), hầu hết nương rẫy cà phê đang khô khát.

Ông Phạm Vũ, thôn Thống Nhất, cho biết hạn hán xảy ra từ đầu mùa đến nay đã khiến gia đình ông phải bỏ ra một khoản tiền lớn để đào giếng. Mặc dù giếng đã khoan sâu tới 28m, mất tám ngày ròng rã và chi phí đội lên gần 30 triệu đồng nhưng vẫn chưa thấy nước.

Hôm chúng tôi đến, một tốp thợ đào giếng gồm bốn người đang hì hục dưới đáy sâu, dùng máy khoan thủy lực để khoan đá tìm mạch nước.

Nhiều gia đình thuê thợ đào được giếng sâu 20-30m nhưng gặp đá cứng phải dùng mìn phá đá vẫn không tìm thấy nước.

Đứng bên chiếc máy hút đã bị đập vỡ đầu, vỏ bị cắt thủng và giàn bơm bị đập nát, ông Hoàng Công Xá và vợ là Nguyễn Thị Hương (thôn An Lộc) chỉ biết nói trong tiếc nuối: “Nghĩ là nước ở dưới suối chảy dư thừa nên hôm đó tôi kéo vòi rồng xuống hút nước lên tưới lô cà phê ở cạnh nhà, ai ngờ mấy người trong thôn không cho, rồi tôi và họ xảy ra xô xát. Họ kéo vào nhà tôi đập vỡ hết máy, còn lật cả máy hút xuống ruộng. Cũng may tôi chạy kịp chứ không biết giờ sẽ thế nào”.

Ông Phạm Xuân Vịnh, trưởng Công an xã Ia Tiêm, cho biết từ đầu mùa khô đến nay đã có ba vụ xô xát chỉ vì lý do tranh giành nước tưới.

Đến năm 2050, khoảng 8,4 triệu người VN thiếu nước ngọt


Đây là cảnh báo của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), bởi VN là một trong 5 quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu (BĐKH), đồng thời khả năng hàng triệu ha đất bị ngập với hàng chục triệu dân mất nhà cửa do nước biển dâng cao, trong khi số dân sống ở nông thôn chiếm tới 73% dân số của cả nước.

Những tác động của BĐKH đã và đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến thủy lợi, cấp thoát nước ở thành thị và nông thôn, biểu hiện khá rõ là những năm gần đây vào những tháng mùa mưa dòng chảy của sông Mekong tăng 41% ở đầu nguồn, nhưng đến mùa khô giảm tới 24% và trên 70% diện tích của ĐBSCL bị xâm nhập mặn với nồng độ lớn hơn 4g/lít. Còn dòng chảy mùa kiệt của sông Hồng giảm 19%, mực nước lũ có thể đạt cao trình +13,24 xấp xỉ cao trình đỉnh đê hiện nay là +13,40. Có nghĩa là khả năng lũ trong mùa mưa và cạn kiệt trong mùa khô đều trở nên khắc nghiệt hơn. Nước biển dâng lên 1m sẽ làm ngập 0,3-0,5 triệu ha đất tại Đồng bằng sông Hồng, khoảng 0,4 triệu ha ở duyên hải miền Trung và 1,5-2 triệu ha ở ĐBSCL...

Sự phát triển quá nhanh của các đô thị trên thế giới đang gia tăng sức ép tới tài nguyên nước - nhất là các nguồn nước sạch. Con người đang đứng trước nguy cơ khủng hoảng thiếu nước sạch trầm trọng. Không là biệt lệ, Việt Nam không phải là quốc gia giàu nước. Thậm chí Việt Nam đang cận kề một tương lai thiếu nước.

Thực trạng sử dụng nước tại các đô thị
Trong ½ dân số thế giới đang sống tại các đô thị tại các thành phố, có khoảng 141 triệu người không thể tiếp cận nguồn nước uống an toàn. Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng tại các khu ổ chuột, nơi sinh sống của 828 triệu người dân.
Nguồn nước sạch ngày càng khan hiếm, giá nước theo đó cũng tăng cao. Nhưng có một nghịch lý đang hiện hữu: Người nghèo ở đô thị phải trả tiền cho một lít nước nhiều hơn 50 lần so với những người giàu vì họ phải mua nước ở các nhà cung cấp tư nhân.
Tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, nhu cầu sử dụng nước trong các đô thị cũng lớn hơn, các thành phố phải đối mặt với nhu cầu ngày càng tăng về các dịch vụ nước và vệ sinh môi trường. Để đáp ứng nhu cầu này, các thành phố khai thác sâu hơn và nhiều hơn, tài nguyên nước ngầm bị khai thác quá mức. Hệ quả về lâu dài là tình trạng ô nhiễm nguồn nước, các mạch nước ngầm tụt sâu, sụt lún trong đô thị.
Không chỉ là nơi sử dụng nước nhiều, các đô thị còn là nơi gây lãng phí lớn nguồn nước sạch. Thống kê cho thấy, tỷ lệ rò rỉ, thất thoát đến 50% không phải là hiếm ở các hệ thống cấp nước nhiều đô thị. Trong đó, mỗi năm khoảng 250 - 500 triệu mét khối nước uống bị thất thoát ở những siêu đô thị. Lượng thất thoát này cũng đồng nghĩa với viêc lấy mất đi nguồn nước uống cho 10 - 20 triệu cư dân trong chính các siêu đô thị đó.

Nguy cơ suy kiệt nước dưới đất trong đô thị
Các đô thị ngày một phát triển và tăng nhanh kéo theo sự gia tăng dân số, các chung cư, cao ốc văn phòng, khu chế xuất... Theo đó, nhu cầu sử dụng nước không ngừng tăng. Và chính các đô thị đang từng ngày thọc sâu hút cạn kiệt nguồn nước dưới đất từ lòng đất. Đó là chưa kể việc khoan sâu không theo qui hoạch đã làm suy yếu địa tầng cấu trúc đô thị, gây ảnh hưởng khôn lường đến các công trình xây dựng. Và khi nguồn nước đã cạn kiệt, chi phí và năng lượng để sản xuất nước sạch cho đô thị sẽ ngày một cao, những giọt nước sẽ trở nên vô cùng quí hiếm.
Vậy là các đô thị đang phải đối mặt với một tình trạng thật trớ trêu. Sự khan hiếm nước nặng nề và tình trạng ngập lụt đường phố mỗi khi có những cơn mưa rào xối xả. Thống kê sơ bộ cho thấy, lượng nước khai thác sử dụng cho các đô thị từ vài trăm đến hàng triệu m3/năm, trong đó khoảng 50% nguồn nước cung cấp cho các đô thị được khai thác từ nguồn nước dưới đất. Các nguồn nước dưới đất được khai thác nằm ngay trong đô thị hoặc ven đô thị. Chỉ tính riêng Hà Nội, hiện mỗi ngày khai thác khoảng 800.000 m3 (khoảng 300 triệu m3/năm); TP.HCM khai thác khoảng 500.000 m3 (khoảng 200 triệu m3/năm). Các đô thị khu vực đồng bằng Nam bộ cũng đang khai thác khoảng 300.000 m3/ngày (110 triệu m3/năm).
Các kết quả nghiên cứu quan trắc mới nhất cho thấy, tại một số đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Hòn Gai, Vinh, Cà Mau, Sóc Trăng, Bạc Liêu… nguồn nước dưới đất đang có những dấu hiệu cạn kiệt, ô nhiễm, nhiễm mặn. Mực nước của các tầng chứa nước khai thác bị hạ thấp liên tục theo thời gian. Điển hình như Hà Nội, mực nước tầng chứa Pleistoxen hạ thấp với tốc độ 0,4m/năm; TP.HCM là 0,6m/năm; Cà Mau là 1m/năm... Sự nhiễm bẩn nguồn nước ngầm quan sát được ở các thành phố Hà Nội, Lạng Sơn, Đồng Hới, TP.HCM...; lún sụt nền đất ở Hà Nội, TP.HCM, vùng Hoài Đức (Hà Nội), Cam Lộ (Quảng Trị)...
Tại thành phố Lạng Sơn, Thái Nguyên, hệ thống giếng khoan khu vực sông Kỳ Cùng, sông Cầu đang bị ô nhiễm nặng. Tại Quảng Ninh, Hải Phòng, hàng loạt giếng khoan đang bị nhiễm mặn nặng nề do tốc độ khai thác quá nhanh trên cùng một địa tầng. Ở nội thành Hải Phòng, nhiều giếng khoan bị nhiễm mặn và mực nước tụt sâu 1-2 m.
Với các đô thị miền Trung, nước ngầm được khai thác ở độ sâu nhỏ (khoảng 10-25m), lớp phủ bề mặt mỏng nên dễ bị ô nhiễm. Qua khảo sát, phần lớn các nguồn nước này đều bị nhiễm vi sinh và một số chỉ tiêu vi lượng vượt mức cho phép nhiều lần. Đáng quan ngại là tình trạng xuất hiện hàm lượng thủy ngân vượt quá giới hạn cho phép có nguyên nhân từ quá trình khai khoáng, sản xuất công nghiệp và phân bón...

Giải pháp bảo vệ tài nguyên nước dưới đất cho phát triển đô thị
Ở các nước phát triển, nước dưới đất đã trở thành nguồn tài nguyên quý giá và được bảo vệ nghiêm ngặt. Với Việt Nam, đã đến lúc thắt chặt hơn nữa công tác bảo vệ nguồn tài nguyên này.
Trong những năm qua, công tác quản lý tài nguyên nước nói chung và quản lý nước dưới đất nói riêng đã được tăng cường đáng kể, cụ thể: Nhiều văn bản quy định về quản lý, khai thác sử dụng, bảo vệ nước dưới đất đã được ban hành và được hầu hết các địa phương trên cả nước triển khai thực hiện... Theo ThS. Trần Thị Huệ (Cục Quản lý Tài nguyên nước), để bảo vệ một cách hiệu quả nguồn nước dưới đất, góp phần bảo đảm an toàn, bền vững của các hệ thống cấp nước đô thị, ngoài việc tiếp tục tăng cường công tác quản lý tài nguyên nước cần phải tăng cường thực hiện một số giải pháp sau. Đó là: Xem xét đầy đủ vấn đề bảo vệ nước dưới đất khi quy hoạch phát triển các khu công nghiệp, khu đô thị; Việc quy hoạch công trình khai thác nước, hệ thống cấp nước đô thị cần có sự tham gia, phối hợp, thống nhất với cơ quan quản lý tài nguyên nước; Quản lý, giám sát chặt chẽ các công trình thăm dò, khai thác nước dưới đất ở các đô thị (từ khâu thiết kế, lập đề án thăm dò, thi công đề án, lắp đặt công trình khai thác và trong quá trình khai thác sử dụng nước). Thực hiện nghiêm chỉnh chế độ quan trắc, giám sát mực nước, lưu lượng khai thác, phân tích chất lượng nước và báo cáo định kỳ quá trình khai thác theo quy định của pháp luật tài nguyên nước.
Ở các vùng có nhiều công trình khai thác nước dưới đất cần nhanh chóng thực hiện việc rà soát, xử lý trám lấp các giếng không sử dụng; khoanh định các vùng hạn chế/cấm khai thác; lập quy hoạch khai thác sử dụng, bảo vệ nước dưới đất và từng bước xây dựng mạng quan trắc nước dưới đất địa phương, khu vực. Các vùng có hiện tượng suy giảm mực nước, chất lượng nước cần xây dựng phương án giảm thiểu hoặc nghiên cứu giải pháp cấp nước khác thay thế. Ngoài ra, cần sớm đầu tư, hoàn thiện hệ thống cấp nước ở các đô thị để hạn chế việc xây dựng các công trình khai thác nước dưới đất quy mô nhỏ lẻ nhằm bảo vệ tài nguyên nước.
Nước trong đời sống kinh tế vô cùng quan trọng. Con người sống được phải có nước. Để có nước phục vụ sinh hoạt, buộc các đô thị phải sử dụng nguồn nước ngầm. Đã có những đô thị trên thế giới phải lấy nuớc ngầm xa hàng trăm cây số bởi hệ thống nước ngầm trong và ven đô thị của họ đã cạn kiệt. Đó không phải là bài học mới, nhưng có lẽ vẫn chưa cũ trong bối cảnh phát triển đô thị quá nhanh, thiếu quy hoạch ở Việt Nam.


Việt Nam là một nước có mùa mưa rõ rệt, kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10 với những trận mưa rào xối xả như trút nước (lượng mưa dồi dào, trung bình hàng năm khoảng từ 1200mm đến 3000mm). Việc tổ chức, qui hoạch và xây dựng những công trình thu gom nước mưa là hoàn toàn có thể làm được. Nhưng, vấn đề đầu tiên - có lẽ vẫn là cơ quan nào sẽ ban hành chính sách thu gom nước mưa trong các đô thị và vùng phụ cận?