Quan trắc tài nguyên môi trường nước dưới đất vùng Nam Tây Nguyên
(Nguồn: Cục quản lý tài nguyên nước)



Đoàn Điều tra Quy hoạch Tài nguyên nước (ĐTQHTNN) 704 (thuộc Liên đoàn Điều tra Quy hoạch tài nguyên nước miền Trung) thực hiện “Quan trắc Tài nguyên Môi trường nước dưới đất khu vực Đắk Lắk và Đắk Nông“. Đây là dự án khoa học nằm trong đề án nghiên cứu đánh giá chất lượng nước dưới đất toàn vùng Tây Nguyên. Dự án này làm cơ sở khoa học cho các ngành chức năng theo dõi có hệ thống và dự báo sự biến đổi về số lượng, chất lượng nước dưới đất, nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý, bảo vệ môi trường nước ở Nam Tây Nguyên.Trên cơ sở nghiên cứu đặc điểm địa chất thủy văn của toàn khu vực, Đoàn ĐTQHTNN 704 đã bố trí hệ thống 62 lỗ khoan sâu theo 3 tuyến xác định: Tuyến 1 từ Ea H’leo đi Buôn Hồ (Đắk Lắk) đến Krông Nô-thị xã Gia Nghĩa (Đắk Nông); tuyến 2 từ Ea Súp đến Ea H’leo và tuyến 3 từ Buôn Ma Thuột đến Ea Kar (Đắk Lắk). Tại mỗi lỗ khoan đã lập một trạm quan trắc. Hiện nay, đã có 1/3 số trạm quan trắc được trang bị các máy đo tự động về các chỉ số dao động mực nước ngầm, nhiệt độ, các thành phần hóa chất của nước diễn biến theo thời gian. Theo lịch được sắp xếp, trong mùa mưa, cứ 3 ngày cán bộ kỹ thuật quan trắc, đo mực nước 1 lần và trong mùa khô sau 5 ngày, đo mực nước một lần. Ngoài việc nghiên cứu nước ngầm tại các lỗ khoan, đoàn còn theo dõi các điểm lộ nước mạch tự nhiên và sông suối. Trong một năm, đoàn lấy mẫu phân tích, xét nghiệm chất lượng nước mỗi lỗ khoan và các điểm lộ nước mạch tự nhiên và sông suối 1 lần trong mùa mưa và 1 lần trong mùa khô.

Qua quá trình nghiên cứu, quan trắc sự biến đổi môi trường nước dưới đất, đã cho thấy do tác động nhiều mặt của con người, nhất là hoạt động canh tác nông nghiệp và khai thác lâm sản, hiện nay mực nước ngầm và chất lượng nước ở hầu hết khu vực Đắk Lắk và Đắk Nông đã thay đổi. Trong vài năm gần đây, về mùa khô mực nước ngầm trung bình toàn tỉnh thấp hơn những năm đầu thập niên 80 của thế kỷ trước khoảng 1,4-1,5 mét. Những vùng sản xuất cà phê và địa bàn rừng bị tàn phá, mực nước ngầm tụt xuống còn thấp hơn. Đặc biệt, những vùng trồng nhiều cà phê, về mùa khô do phải bơm hút nước tưới quá lớn như ở Buôn Ma Thuột, Krông Buk, Krông Pách, Krông Ana, Cư M’gar (Đắk Lắk) mực nước ngầm tụt xuống thấp hơn những năm đầu thập niên 80 từ 4 đến 5 mét. Riêng năm 2010, tổng lượng mưa ít hơn mức bình quân của các năm trước, cộng thêm lớp thảm thực vật trên bề mặt đất toàn vùng giảm đáng kể so với trước, nên mực nước ngầm tụt xuống rất thấp.

Hiện nay, chất lượng nước ngầm ở Đắk Lắk và Đăk Nông cũng đã biến đổi so với trước. Qua xét nghiệm, phân tích các mẫu thu thập trong các lỗ khoan, và điểm lộ nước mạch, thì trong nước ngầm đã phát hiện được hóa chất Nitric và chất Nitrat với hàm lượng thấp. Những hóa chất này xuất hiện ở trong nước ngầm do, bón phân vô cơ cho cây trồng và chất thải của con người. Trong mùa mưa nước mặt hòa tan và đã mang theo những hóa chất này ngấm vào lòng đất gây ô nhiễm, làm giảm chất lượng nước ngầm.





(Theo Nguyễn Tiên Tri)